Ιστορία
Ο Όμιλος ιδρύθηκε το 1967 στην Aμμόχωστο. Ανέπτυξε έντονη δράση και ήταν ένα από τα καλύτερα συγκροτήματα του τόπου.
Έλαβε μέρος σε διάφορα Φεστιβάλ του εξωτερικού όπως στη Βουλγαρία το 1968 και στη Γερμανία το 1972 όπου διακρίθηκε και βραβεύτηκε. Λάμβανε πάντα μέρος στην γιορτή του πορτοκαλιού.
Μετά το πραξικόπημα και την τούρκικη εισβολή το 1974, διέκοψε τη λειτουργία του για λίγο χρονικό διάστημα και επαναδραστηριοποιήθηκε το 1977 στη Λάρνακα μαζί με Λαρνακείς καλλιτέχνες.
Στόχος του Ομίλου ήταν και είναι η υγιής απασχόληση της νεολαίας, η διάδοση και διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τόσο στο χορό όσο και στη μουσική αλλά και η νέα δημιουργία με βάση την παράδοση. Η προσφορά όλων των μελών αλλά και συντελεστών του είναι εθελοντική. Τα αποτελέσματα της δουλειάς του Ομίλου είναι πρωτοποριακά και παρουσιάζουν μια μοναδικότητα για τα κυπριακά δεδομένα. Ειδικοί επί των θεμάτων που ασχολείται ο Όμιλος εκφράζονται με πολύ κολακευτικά λόγια για την ποιότητα του Συγκροτήματος.
Σημαντικά γεγονότα αποτελούν η μετατροπή του Συγκροτήματος σε Σωματείο και Πολιτιστικό Όμιλο το 1990 με δικό του καταστατικό, διοικητικό συμβούλιο και μέλη.
Η απόκτηση οικήματος (παραχώρηση σε προσωρινή βάση Τ/Κ χώρου) το 1996, ήταν ένα όνειρο που υλοποιήθηκε και βοήθησε πολύ στην καλύτερη λειτουργία του Ομίλου. Το οίκημα, που βρίσκεται στη συμβολή των δρόμων Σιτικά Χανούμ και Χαμίτ Μπέη αναπαλαιώθηκε με έξοδα χιλιάδων λιρών και αποτελεί σήμερα στολίδι για τους φίλους και τα μέλη της «βασιλιτζιάς».
Σήμερα ο Π.Ο. Βασιλιτζιάς συγκαταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερα συγκροτήματα παραδοσιακών χορών και μουσικής του τόπου μας. Αποτελείται από δύο βασικά τμήματα, το μουσικό και το χορευτικό.
Το Μουσικό Τμήμα, αποτελείται από βιολί, λαούτο, ταμπουτσιά και κάποτε συμμετέχουν ακκορτεόν και τουμπερλέκι. Συμμετέχουν επίσης εξαιρετικές φωνές, με την Μαρία Λαζάρου. Το τμήμα παρουσιάζει όλο το κυπριακό μουσικό ρεπερτόριο παράλληλα με αρκετή δημιουργική δουλειά που έγινε με βάση την παράδοση. Έχουν εκτελεστεί πρωτοποριακά τραγούδια και χοροί όπως η σπορά, το θέρος, ανέμισμα, η ξενιδκειά, καθώς επίσης και τραγούδια για τον πόλεμο την αγάπη και τα κατεχόμενα εδάφη μας κ.ά.
Το 1991 εκδόθηκε ο πρώτος μεγάλος δίσκος του Ομίλου με τίτλο«Βασιλιτζιά μου Πέρκαλλη» με κυπριακά τραγούδια συνθέσεις Αδάμου Κατσαντώνη και σε στίχους Κώστα, Αντώνη και Αδάμου Κατσαντώνη. Ο δίσκος αυτός σημείωσε μεγάλη επιτυχία αποσπώντας τις καλύτερες κριτικές. Το 1998 κυκλοφόρησε νέος μεγάλος ψηφιακός δίσκος με τίτλο «Βασιλιτζιά, των φκιόρων η βασίλισσα», του ίδιου συνθέτη σε στίχους Παύλου Λιασίδη, Κυριάκου Καρνέρα, Κώστα Κατσαντώνη, Αντώνη Ν. Κατσαντώνη και Δημήτρη Ττάκκα.
Το 2005 κυκλοφόρησε ο 3ος στη σειρά ψηφιακός δίσκος του Ομίλου με τίτλο «Είμαι τζιαι εγιώ μιτά σου» με τον συνθέτη Κούλη Θεοδώρου- ο οποίος είναι και ο μουσικός υπεύθυνος του ομίλου- με τραγούδια από τους ποιητές Παύλο Λιασίδη, Αντώνη Ν. Κατσαντώνη, Αντώνη Γαβριήλ Παπά και Χρίστου Αλέκου.
Λειτουργεί επίσης παιδικό μουσικό τμήμα, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα φυτώριο για νέους μουσικούς που θέλουν ν΄ ασχοληθούν με την κυπριακή μουσική. Στο τμήμα αυτό συμμετέχουν πολλοί νεαροί μεταξύ 12-17 χρονών που παίζουν διάφορα όργανα.
Το Χορευτικό Τμήμα, αποτελείται από περίπου 50 άτομα, χορευτές και χορεύτριες και παρουσιάζει όλους τους κυπριακούς χορούς, καθώς και δικές του πρωτοποριακές δημιουργίες και παραλλαγές, βασισμένες πάντοτε στην παράδοσή μας όπως τη σπορά, το ανέμισμα, συρτούς, ζιβανία κ.α. Στα τόσα χρόνια που δραστηριοποιείται έδωσε εκατοντάδες παραστάσεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.
Παρουσίασε επίσης διάφορα έργα και χοροδράματα όπως «Το στραφείν στες ρίζες μας», «Όμορφο μου Βαρώσι», «Το διτζιήμιν», «Οι Σαρατζιηνοί στο γάμον», «Αρετούσα» κ.α. τα οποία συνδύασαν ένα θέμα ψηλού επιπέδου που άγγιξε τα όρια του επαγγελματισμού.
Στο εσωτερικό παρουσιάστηκε σ΄ όλη σχεδόν την Κύπρο σε αξιόλογες εκδηλώσεις, φεστιβάλ, γιορτές του κατακλυσμού και αλλού, αποσπώντας πάντοτε πολύ καλές κριτικές και κολακευτικά σχόλια. Στους εορτασμούς του 2004 για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Συγκρότημα μαζί με την Άννα Βίσσυ εντυπωσίασε στην πλατεία Ελευθερίας παρουσιάζοντας καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Εμφανίστηκε επίσης πολλές φορές στα κυπριακά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια, καθώς και σ΄ όλες τις εφημερίδες και περιοδικά. Έχει βραβευτεί από το Δήμο Λάρνακας το 1994 για τις επιδόσεις του στο χορό και τη μουσική και το 1997 βραβεύτηκε με το βραβείο «Κυριάκου Κακούδη», που καθιέρωσε ο ΜΑΡΑΘΩΝΑΣ Τσιακκιλερού.
Συνολικά στο εσωτερικό έκανε παραστάσεις σε 110 χωριά και πόλεις.
Στο εξωτερικό δίνει το παρόν του κάθε χρόνο ανελλιπώς από το 1986 σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια φεστιβάλ όπου και βραβεύτηκε αρκετές φορές. Συγκεκριμένα το 1987 στο Φεστιβάλ Σέγκετ της Ουγγαρίας με το βραβείο «καλύτερης παρουσίασης παραδοσιακού προγράμματος», το 1988 στη Νίκαια της Γαλλίας με «τιμητική διάκριση». Το 1993 στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ της Λ. Δ. Κορέας με επίσης «τιμητική διάκριση» και το 1994 στο φεστιβάλ BRAY – DUNES της Γαλλίας ως το «1ο συγκρότημα του Φεστιβάλ». Το 2005 στην Λιθουανία απέσπασε το 2ο βραβείο στο σόλο τραγούδι με την Μαρία Λαζάρου και το 3ο βραβείο στην παραδοσιακή ορχήστρα, ανάμεσα σε 18 χώρες.
Επισκέφτηκε την Γαλλία (4 φορές), Ουγγαρία (2 φορές), Ρωσία, Κορέα(2 φορές), Τσεχία, Βέλγιο, Σουηδία, Λευκορωσία, Ουκρανία, Ελλάδα (3φορές), Φιλανδία, Μάλτα, Ρουμανία (6 φορές), Βουλγαρία, Σλοβακία, Αγγλία(2 φορές), Μεξικό, Εσθονία(2 φορές), Λιθουανία, Πολωνία, Ισπανία, Ιταλία, Συρία, Καναδά, Αλγερία, Κίνα, Νότια Κορέα κ.ά. Συνολικά ο όμιλος έλαβε μέρος σε 52 Ευρωοαϊκά και Παγκόσμια φεστιβά σε 27 χώρες σε όλες σχεδόν τις ηπείρους.
Λειτουργούν επίσης παιδικά τμήματα Κυπριακών χορών τμήματα με παιδιά 7 – 12 και 12 – 16 χρονών, τα οποία από το 2000 έλαβαν μέρος σε φεστιβάλ στην Ουγγαρία, Ρουμανία, Εσθονία, Γαλλία κ.ά. Το 2001, το παιδικό τμήμα κέρδισε το 1ο βραβείο «Golden Fish» ανάμεσα σε 14 χώρες, το 2002 το βραβείο «καλύτερης ποιότητας», και το 2009 το Β΄ βραβείο σε φεστιβάλ στην Ρουμανία.
Ο Όμιλος είναι μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης C.I.O.F.F. της UNESCO (Διεθνής Σύνδεσμος Φεστιβάλ και Παραδοσιακών Τεχνών) και είναι ιδρυτικό μέλος της ίδιας Οργάνωσης στην Κύπρο. Επίσης είναι μέλος της I.O.V. (Διεθνής Οργάνωση Φολκλορικών Τεχνών), η οποία έχει λειτουργικές σχέσεις με την UNESCO, ως μη κυβερνητική οργάνωση (NGO).
ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σχολή Χορού
Ο Όμιλος διαθέτει Σχολή Χορού, όπου διδάσκονται όλα τα είδη χορού, με σκοπό να καλλιεργήσει στα παιδιά, αλλά και στους μεγάλους, την αγάπη προς το χορό και την παράδοση, με χαμηλά δίδακτρα προσιτά προς όλα τα κοινωνικά στρώματα. Τ΄ αποτελέσματα στα χρόνια λειτουργίας της Σχολής Χορού, στην οποία απασχολούνται σήμερα πάνω από 300 άτομα, είναι πράγματι εντυπωσιακά. Παράρτημα της Σχολής λειτουργεί επίσης στο χωριό Ψευδάς.
Χορωδίες
Απο το 2015 ξεκίνησαν να λειτουργούν και 2 φωνητικά σύνολα (χορωδίες) στον Πολιτιστικό Όμιλο Βασιλιτζιά. Η παιδική και η χορωδία ενηλίκων. Το ρεπερτόριο μουσικής των συνόλων είναι ευρύ ( κλασσικό, κυπριακό, ποπ, ροκ και ελληνικό).
Διοργάνωση Διεθνούς Φεστιβάλ
Από το 2002 ο Όμιλος διοργανώνει στην Κύπρο το Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ «ΒΑΣΙΛΙΤΖΙΑ», με τη συμμετοχή συγκροτημάτων από το εξωτερικό και το οποίο θα επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια.
Eπαναπροσέγγιση
Σε ζητήματα επαναπροσέγγισης ο όμιλος είναι πρωτοπόρος. Έλαβε μέρος σε δεκάδες δικοινοτικές εκδηλώσεις για σκοπούς επαναπροσέγγισης όπως στο Πέργαμος, Πύλα, Λήδρα Πάλας, Λάρνακα, Τζιάος,Κυθραία, Τράχωνα, και αλλού.
Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του δικοινοτικού συγκροτήματος «steps for the peace».
Το 2004 ίδρυσε το δικοινοτικό συγκρότημα «CYPRUS”που αποτελείτε από την «ΒΑΣΙΛΙΤΖΙΑ» και το Τουρκοκυπριακό συγκρότημα «TUFAT» και μαζί έκαναν και κάνουν πάρα πολλές εκδηλώσεις και δραστηριότητες με κύριο σύνθημα «ΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ-ΜΙΑ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ»
Έκδοση περιοδικού
Ο Όμιλος από το 2001 μέχρι το 2008 έκδιδε το «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΒΗΜΑ», τετραμηνιαίο περιοδικό ποικίλης μορφωτικής ύλης.
Μορφωτικό–ψυχαγωγικός τομέας
Ο Όμιλος διοργανώνει διαλέξεις, σεμινάρια και συζητήσεις με διάφορα θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος, όπως πολιτιστικά, κοινωνικά, θέματα υγείας κ.α. Επίσης διοργανώνονται διάφορες ψυχαγωγικές εκδηλώσεις (εκδρομές κ.α.) για τα μέλη του. Διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη στεγασμένη στο οίκημα, με βιβλία γενικού ενδιαφέροντος προσιτά στα μέλη για ανάγνωση ή/και μελέτες. Επίσης, υπάρχουν στον ίδιο πάντοτε χώρο, διάφορα υλικά εκτεθειμένα, με σκοπό την εξοικείωση των νέων μας με αυτά, όπως παλιά γεωργικά εργαλεία (ξυλάλετρο, βουκάνη, δουλάππι με ανέμη, τατσιές, φερνιάτζια, πανέρια, κουπποσάνιδο κ.α.). Τακτικά διοργανώνονται εκδηλώσεις προς τιμή λαϊκών ποιητών, τσιαττιστάδων, άλλων καλλιτεχνών, όπως επίσης και εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου.
Μέσα στο 2012 ο όμιλος προγραμμάτισε διάφορες εκδηλώσεις για τους γιορτασμούς των 45 χρόνων από την ίδρυση του. Αποκορύφωμα όλων των εκδηλώσεων ήταν η μεγάλη εκδήλωση στις 26 Νιόβρη στο Δημοτικό θέατρο Λ/κας με την παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μελλοντικοί στόχοι του Ομίλου είναι η συνεχής ποιοτική δημιουργία με βάση την παράδοση, η καταγραφή των ηθών και εθίμων, το ανέβασμα τους στην σκηνή και γενικά η παρουσίαση ποιοτικού θεάματος στην Κύπρο και το εξωτερικό, με παραδοσιακή μουσική και χορούς της Κύπρου.